Ons nieuwe boek: M.C. ESCHER ANDERS BEKEKEN

M.C. Escher Anders Bekeken, het nieuwe boek dat Kristoffel  en ik onlangs hebben uitgebracht bij Spectrum. Het is het eerste boek, dus geen catalogus, sinds tijden over leven en werk van Nederlands bekendste graficus M.C. Escher (1898-1972). We zijn twee jaar geleden gevraagd door de M.C. Escher Holding B.V. een boek over Eschers ontwikkeling te maken en dit is het resultaat.

Het is een handzaam, niet te groot, en soepel boek waardoor je er fijn in kunt bladeren. Er staan prachtige prenten in, foto’s en tekeningen met onbekende en onverwachte, maar vooral ook onbekende kunstwerken zoals de betegelde pilaren in een scholen in Den Haag en Baarn; een in hout uitgevoerde plattegrond van Leiden voor de kamer van de Leidse burgemeester,

P 202/3 uit M.C. Escher Anders Bekeken met de houten intarsia panelen uit het Stadhuis van Leiden.

Er staan niet uitgevoerde ontwerpen voor postzegels en bankbiljetten in en het Bijenkorf inpakpapier, plus een te groot uitgevallen blik voor bonbons uit 1963 van de firma Verblifa uit Krommenie! Allemaal werk dat bij experts en toevallige passanten bekend is, maar de meeste mensen zullen dit nu voor de eerste keer ontdekken.

P212/13 uit het hoofdstuk over postzegels, bankbiljetten en andere opdrachten op papier.

In het boek verbinden we voor het eerst thema’s en interesses van Escher uit zijn vooroorlogse prenten met werk van na de oorlog. Tot nu toe bestaat het idee dat er als het ware twee Eschers zijn die niets met elkaar te maken hebben.  Wij laten zien dat de figuratieve prenten van voor 1940 helemaal niet zo realistisch zijn.  (Escher draait hele berg van links naar rechts om zo een betere prent te krijgen.)

P80/81 uit M.C. Escher Anders Bekeken, hoofdstuk 8 met een tekening en een foto van het Zuid Italiaanse stadje Morano en aan de rechterkant de houtsnede van Morano, Calabria uit 1930.

Bovendien zit er in de onmogelijke voorstellingen van na de oorlog heel wat meer realiteit dan ooit gedacht.

P132/33 M.C. Escher Anders Bekeken, hoofdstuk 15 over de werkelijkheid in naoorlogse prenten.

We gaan dieper in op zijn gebruik van de vlakvulling die eigenlijk pas in en na de oorlog tot bloei kwam mede dankzij de hulp van zijn halfbroer Professor Dr. B.G. Escher die naast geoloog ook kristallograaf was. Vlakvullingen, of zoals Escher hen nog noemde vlakverdelingen, zijn motieven die naadloos en dus eindeloos aan elkaar aansluiten. De vlakvulling werd voor Escher een mooi middel om oneindigheid te laten zien. In een drietal hoofdstukken door het boek laten we zien wat voor variaties Escher in de loop van de tijd met vlakvullingen maakte.

P118/19 M.C. Escher Anders Bekeken, hoofdstuk 13, over Metamorphose II en III, hier op de foto linksonder te zien. Rechts staat een detail uit de Metamorphose III die oorspronkelijk geschilderd boven de loketten van het Hoofdpostkantoor in Den Haag hing en tegenwoordig in een vertrekhal van de luchthaven Schiphol.

Door het boek heen komt de mens Escher tot leven en ook daar zijn we tot nieuwe inzichten gekomen. Escher blijkt een moderne vader te zijn,  die zijn zonen in bad doet, een moestuin begint en zijn leven lang van de natuur houdt. Hij is praktischer dan verwacht, zo regelt hij bijvoorbeeld een comfortabele zeereis voor zichzelf en zijn vrouw in ruil voor een serie prenten.

Nieuws in woord en beeld
* Inmiddels zijn we bij het geschiedenis radioprogramma van de VPRO geweest OVT
waar het programma van een kwartier kan worden teruggekeken.

** Johan Dockx besprak M.C. Escher Anders Bekeken  lovend in de Belgische kwaliteitskrant De Standaard. Het boek kreeg vier van de vijf sterren

*** We maakten een een blog van de boekpresentatie op 8 mei bij Boekhandel Blokker

Al het beeldmateriaal valt onder het copyright van de M.C. Escher Holding B.V. en is gebonden aan de publicatie van dit boek. Het mag op geen andere manier worden gebruikt.