Op 18 juni kreeg Hanneke Groenteman van ons het eerste exemplaar van de Gids naar Nederlandse musea Op weg naar de kunst. Het boek is een direct gevolg van onze site Opwegnaardekunst.nl waar we de eigen collecties van voornamelijk Nederlandse en Belgische musea bespreken. Het boek wordt uitgegeven bij Waanders & De Kunst en is te koop in museumwinkels en de boekhandel. Het is het ideale cadeau voor alle kunstliefhebbers en zij die het willen worden. Dertig musea, hun geschiedenis, hun kunstwerken en ons verhaal hierover.
Mallorca, Leo Gestel, 1914, Singer Laren, schenking Collectie Nardinc
Het Singer Museum in Laren is ontstaan door de schenking van het Amerikaanse echtpaar Anna en William Singer dat in het begin van de twintigste eeuw naar Laren verhuisde. Het Gooise dorp was in die tijd geliefd bij allerlei politieke, levensbeschouwelijke en artiestieke avant-garde bewegingen. Frederik van Eeden had er zijn Walden kolonie. De fine fleur van de Nederlandse architecten zoals Berlage en De Bazel bouwden talrijke villa’s, onder andere voor de schilder Roland Holst en zijn vrouw, de socialiste Henriëtte Roland-Holst van der Schaik. Mauve woonde er, net als moderne schilders zoals Gestel en Sluijters. Mondriaan verbleef in Laren tijdens de Eerste Wereldoorlog. Het dorp was sinds de komst van de stoomtram in 1892 geliefd bij de (linkse) elite met geld en kunstenaars. Men ontmoette elkaar in Café Hamdorff. Laren was in de eerste veertig jaar van de vorige eeuw een opmerkelijk dorp.
Moderne kunst uit 1910 en later
De Singers hoorden hier bij. Zij lieten hun villa De Wilde Zwanen bouwen en kochten kunst. Zoals het Singer Museum op zijn website zegt: “Samen verzamelden ze een indrukwekkende kunstcollectie. Na het overlijden van William liet Anna een museum en een theater aan de villa bouwen, die in 1956 geopend werden voor publiek.”
Deze week heeft het museum een nieuwe schenking ontvangen. Mevrouw Els Blokker geeft het museum niet alleen de Nardinc collectie die zij en haar overleden man Jaap opbouwden, zij financiert ook de bouw van een nieuwe Nardinc vleugel waar delen uit die verzameling wisselend worden getoond. De Nardinc verzameling (genoemd naar het huis waarin ze woonden) vult volgens de directeur van het Singer Laren, Jan Rudolph de Lorm, de Singer collectie aan. Hij zei in de NRC: “Het modernisme is deels in Laren geworteld. Maar van belangrijke modernisten die hier gewerkt hebben, zoals Mondriaan, Sluijters en Gestel, bezat het museum relatief weinig.”
Larens landschap met fietsers, Jan Sluijters, 1911, Singer Laren, schenking Collectie Nardinc
Men hoopt dat de nieuwe vleugel in 2020 wordt geopend. De twee schilderijen komen uit de schenking. De bekendmaking van de schenking is gecombineerd met een filmpje waarin De Lorm en Blokker over de schenking en de plannen spreken:
Als de nieuwe vleugel klaar is, kan ook Singer Museum door ons op de website worden besproken. Hun eigen collectie heeft tot nu toe geen vaste plek in de zalen.
Dit jaar ben ik tot mijn grote vreugde, maar zeker ook grote verbazing, door de koning benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje – Nassau. Ik kreeg de orde voor mijn verdiensten voor de Nederlandse cultuur in binnen- en buitenland. Daarmee wordt niet alleen mijn onderzoek naar leven en werk van M.C. Escher bedoeld, waaruit nieuwe inzichten zijn voortgekomen met tentoonstellingen zowel in Den Haag, als ook in Japan, Brazilië, Groot Brittannië en Duitsland. Bij de toekenning werd evenveel nadruk gelegd op de educatieve inslag van mijn werk vanaf de eerste stukken in de Haagse Post, NRC en later Het Financieele Dagblad tot aan de educatieve programma’s voor het Escher museum en deze website na mijn pensionering.
Het Openbaar Kunstbezit ligt me zeer aan het hart, niet alleen voor mijn leeftijdgenoten, maar vooral voor de jeugd. Als ik ooit een fiks bedrag zou winnen, zou ik dat aan een programma willen besteden waarin kinderen, vooral uit achterstand buurten, Vogelaarwijken, uit school met de bus naar museale instellingen worden gebracht zoals bij het Haagse Cultuurmenu. Het is belangrijk op een goede manier kunst met informatie te delen met jonge kinderen. De verwondering die daar wordt beleeft, blijft wellicht een paar kinderen hun hele leven bij. Maar als groepservaring onderstreept het educatieve museumbezoek een gemeenschappelijke achtergrond. De beleving van Openbaar Kunstbezit hoort, wat mij betreft, bij net zo bij “ons” zoals voetbal, muziek en Koningsdag.
De Nederlandse musea hebben een schat aan beeldende kunst, daarvoor wil ik u enthousiast krijgen. U, mijn leeftijdgenoten, dat is iedereen boven 50, bent mijn doelwit. Door de extra achtergrond informatie op de website, hoop ik uw bezoek zinvoller te maken. Natuurlijk hoop ik ook dat u uw kinderen en kleinkinderen hierover vertelt zodat zij, al of niet samen met u, naar het museum gaan.
Alma Tadema terug in Friesland met omvangrijke tentoonstelling
Lourens Alma Tadema werd in 1836 geboren te Donryp Friesland. Hij kreeg zijn schildersopleiding in Antwerpen en werd wereldberoemd in Londen. Sir Lawrence Alma Tadema overleed in 1912 en is begraven in de Londense St. Pauls Cathedral. De tentoonstelling heet: ‘Alma-Tadema- klassieke verleiding’, maar had ook kunnen heten: hoe Lourens, Sir Lawrence werd, het grote succes van een schilder uit Friesland. Het Fries Museum heeft de grootste collectie werk van Alma-Tadema in Nederland, niet alleen schilderijen, maar ook schetsboeken en persoonlijke bezittingen.. Tot 7 februari 2017 biedt het een overzicht van zijn werk: Alma-Tadema – klassieke verleiding. Uit heel de wereld, staat op de website van het Fries Museum, kwamen meer dan tachtig topschilderijen naar Leeuwarden: “Samen met persoonlijke voorwerpen en filmfragmenten geven zij een inkijk in zijn wereld”.
Alma Tadema ging met zijn vrouw op huwelijksreis naar Rome en Pompeï waar de opgravingen hem de rest van zijn leven zouden inspireren. De klassieke oudheid was een thema dat Alma Tadema aan het einde van de 19e-eeuw en het begin van de 20ste eeuw de kans bood in het preutse Victoriaanse tijdperk sensualiteit en enige losbandigheid te laten zien. In het toen nog machtige Engelse koninkrijk en in Amerika behoorde hij bij de bekendste kunstenaars. De schilderijen vielen zo goed in de smaak dat hij geridderd werd: Lourens veranderde in Sir Lawrence. Na zijn dood werd het werk rap vergeten, behalve door de mannen van het nieuwe medium, de film. Het Fries Museum zette een leuk klein filmpje op haar website met het werk van Alma Tadema en de verschillende films waarin overeenkomsten zitten, tot Gladiator aan toe.
Alma Tadema was een slimme man die zijn PR op orde had. Hij liet al vroeg prenten van zijn werk maken waardoor ze in heel Europa bekend werden. De graveur waar hij vaak mee samenwerkte was Leopold Löwenstam. De staf van het Fries Museum zal wel een dansje hebben gemaakt toen ze hoorden dat een prachtig intiem portret van deze man, dat Alma Tadema in 1863 maakte, is opgedoken in het BBC-televisieprogramma Antiques Roadshow, de Britse inspiratie van Tussen Kunst & Kitsch. Het doek was een cadeautje voor de vrouw van Löwenstam die de nanny was van de twee dochters van Alma Tadema. De expert in het programma vermoedt dat dit verloren gewaande schilderij op de vrije markt tussen de 230.000 en 345.000 euro zal opbrengen. De nazaat van Löwenstam wil het overigens niet verkopen.
Bij ons op de site staat onder FR (Friesland) een bespreking van de vaste collectie van het Fries Museum, met onder meer het werk van Alma Tadema: Fries Museum, Leeuwarden.
